PROPAGANDA VE KAMU DİPLOMASİSİ İKİLEMİ

Propaganda, doğası gereği hedef alınan birey, toplum ve grupları itaatkâr ve uyumlu hale getirmeyi amaçlar. Böylece hedef, propagandayı kullanan için zararsız, kontrol edilebilir ve çıkarlarına hizmet edebilir hale getirilecektir. Başka bir deyişle, propaganda ile kamuoyu oluşturulacak ve hedef alınan toplum propagandayı uygulayanın çıkarlarına hizmet edecek şekilde biçimlendirilmiş olacaktır.

Günümüzde, iletişim teknolojisinin de hızla gelişmiş olmasından da yararlanan devletler ulusal çıkarları doğrultusunda yaygın biçimde dost veya hasım olarak belirledikleri ülkelere yönelik etki operasyonları sürdürmektedirler. Propaganda bu operasyonlarda dezenformasyonun diğer adıdır. Özellikle yalanla yoğrulan gri ve siyah propaganda yöntemleri ulusların birbiriyle olan ilişkilerine zarar vermektedir.

İkinci Dünya Savaşı sırasında işgale karşı Fransız direnişçisi olarak görev yapan akademisyen Jacques Ellul’e (1912-1944)* göre halkla ilişkiler de propaganda kapsamında düşünülmelidir (Ellul, 2021:11). Kamu diplomasisi için de aynı görüşü ileri sürmek mümkün olabilir mi acaba? Bu noktada aslında bir ikilemle karşı karşıya kaldığımızı söylemek gerekmektedir. Hiç kuşkusuz, kamu diplomasisi faaliyetleri arasında propaganda hissi veren bazı söylemler bulunmaktadır. Ancak kamu diplomasisi doğası gereği farklı tarafların birbirlerini daha iyi anlamak ve diyalojik bir ilişki üzerinden iyi ilişkilere ulaşma amacı taşımaktadır. Daha çok kandırma yöntemleri ve doğru olmayan söylemlerle muhataplarını çıkarları doğrultusunda yönlendirme içeren propaganda ile kamu diplomasisini bağdaştırmak doğru değildir. Esasen propagandanın da küresel iletişimin artan hızı karşısında etkisinin de azalmakta olduğunu unutmamak gerekmektedir.

*Jacques Ellul (2021), Propaganda. Aus dem Französischen von Christian Driesen. Wie die öffentliche Meinung entsteht und geformt wird. Westend Verlag. Frankfurt a. Main.