YUMUŞAK GÜÇ, ULUSAL İMAJ VE İTİBAR

Kamu diplomasisi bir ülkenin ulusal imajı ve dünyada kazandığı itibar ile yakından ilişkilidir. Ulusal imaj bir bütün olarak arkasına aldığı sert güç ile ülkenin yumuşak gücünü oluşturur. Bu tanım, Joseph S. Nye, Jr* tarafından öne sürülen "yumuşak güç" tanımından ibarettir. Uluslararası ilişkilerin kuramsal tartışmalarında Robert Keohane ile birlikte "karşılıklı bağımlılık" konseptinden yola çıkan ve disipline liberal bir yaklaşım sergileyen Nye, yumuşak güç söylemiyle geniş kabul görmüştür. Öte yandan yumuşak gücün de bir "güç unsuru" olduğu noktasından hareket ederek söylemi eleştirenler de vardır.

Söz konusu eleştirilerin önemli bir bölümü yumuşak gücü oluşturan unsurların, yaklaşımın neşet ettiği gelişmiş ülkelerin koşullarına göre belirlenmiş olmasına yöneliktir. Söz konusu gelişmiş ülkelerin kendilerine özgü özellik ve değerlerin tüm ülkelerde bulunması mümkün olamayacağına göre yumuşak sahibi olanlar sadece bu gelişmişler kulübüne ait olacaktır. Bu boyutuyla yumuşak güç küresel egemenliğin belli bir odakta toplanmasına yol açmakta, dolayısıyla emperyal bir esasa dayanmaktadır. Bu eleştirinin temelinde uluslararasında giderek zemin kazanan eleştirel kuram(lar) yatmaktadır. Realist paradigma açısından da yumuşak güç kavramının eleştirildiğini unutmamak gerekir. Realist okul güç denince "sert gücü" anlamakta, devlet-merkezci tüm paradigmasını güvenlik ve ulusal çıkar üzerine inşa etmiştir.

Yumuşak güce yönelik bu eleştirilere karşın ulusal imaj ve uluslararası planda kazanılan itibar hiç kuşkusuz devletlerin dış politikalarında önemli rol oynamaktadır. Bu imaj ve itibarın kazanılmasında sert gücün dışındaki bazı değerlerin önem kazandığı da bir gerçektir. Ancak, ulusal imaj ve itibar sadece uzun ve orta süreçlerde oluşan ve belleklere kazınan bazı algılardan ibaret değildir. Devletler, içinde bulundukları koşullara göre uyguladıkları politikalarla Nye tarafından tanımlanan yumuşak güç unsurlarının ötesinde olumlu imajlara sahip olabilirler. Joseph S. Nye, Jr hiç kuşkusuz, ideolojik arka planı ne olursa olsun, henüz emekleme çağındaki kamu diplomasisine yeni bir boyut ve tartışma kazandırmıştır. Disiplinin kuramsal altyapısı geliştikçe bu konuda da farklı söylemler tartışılacaktır.

*Joseph S. Nye, Jr. (2017), Yumuşak Güç. BB101. İstanbul